nr. 3, 2021: Ein demonstrasjon i Oslo
«Eg, vesle meg, er konspirasjonsrealist. Eg elskar det ordet. Eg er sikker på at over halvparten av de som er her, sjølvtenkjande menneske, er det».
 |
13. februar 2021: Gruppa Røde Luer arrangerer ein demonstrasjon framfor Stortinget, i protest mot koronatiltak. Det er kanskje eit par hundre menneske til stades. I tillegg vert arrangementet strauma av fleire i sosiale media.
«Ta livet tilbake», heiter det på ein av plakatane som vart spreidd før arrangementet. Og det let jo fristande. Kven av oss er det som ikkje er lei av nedstengingar og strenge tiltak? Dessutan: det finst legitimite debattar om kostnaden ved koronatiltaka; for ungdomen, for folk som slit psykisk, for næringslivet, og då ikkje minst for småverksemdene.
Når ein blar seg gjennom kommentarfeltet til Røde Luer er det likevel noko anna enn denne frustrasjonen og noko anna enn saklege debattar som dukkar opp: «Klimakrisen slo ikke til, så de lagde en plandemi i stedet», skriv ein. Ein annan deler ein video med David Icke, mannen som meiner at elitane er dominert av blodsugande romøgler i menneskeham (og nei, eg tullar ikkje).
I tillegg finn ein forakten mot media og politikarar. Ein skriv at Bent Høie «og hans boss og resten av banden vil bli arrestert og buret inn i lang tid». Ein annan deler ein tekst skrive av Pål Steigan, der den tidlegare AKP (ml)-leiaren, ytrar at Solberg bør avsetjast og stillast for retten, og at koronatiltaka «må være den største seieren for kapitalen i klassekrigen med arbeidsfolk», sidan arbeidarklassen «er totalt paralysert, pålagt en utrolig mengde forbud og sviktet av sine ledere».
Ein eklektisk miks
Osteopaten, massøren og healeren Florian Tingve var den fyrste appellanten denne laurdag, og byrja med å invitera alle til å leggje ein hand på hjarta, ta djupe pust og kjenna på at dei var samla som ein flokk. – Bruk fantasien litt og kjenn at du stig opp koplar på hjarta til … hjarta til heile Oslo, heldt han fram, før han heldt eit innlegg som kanskje minna meir om eit føredrag på alternativmessa enn om enn appell under ein demonstrasjon.
Det inntrykket endra seg raskt. Den neste appellanten – Gjermund Kvamme – stilte opp i det som framstod som ei uniform. Han snakka om å kjempa mot «ei polert og moderne utgåve av fascismen», og understreka elles at det var ei samansett gruppe menneske som hadde samla seg til demonstrasjon, sjølv om han ikkje ville bli overraska om media skulle koma til å framstilla det som ei samling «høgreorienterte».
«Grunnlova og menneskerettane vert valdtekne. Dei bak oss her med Agenda 2021 og Agenda 2031-pins på brystet», heldt han snart fram; ein tydeleg referanse til Stortinget, «dei driv ein krig mot folket under eit globaliststyrt skodespel og mediakampanje. Hat, hets og fascisme i folk nærast med frykta for eit forkjølingsvirus».
Kvamme hadde i forkant av arrangement reklamert for det på sin eigen facebookvegg, der han forklarte at han hadde takka ja til å halda appell «for fridom, kjærleik, nærleik, omsorg og motstand mot covidfascistiske lover». Han la ved ei videohelsing der han gjorde greie for sitt syn om «myndigheitene sitt Covid-bedrag og innføring av totalitær verdsorden er ein krig mot folket med gamle velkjende krigsstrategimetoder forkledd som ein kamp mot eit virus».
Blar ein seg bakover på Kvamme sin opne facebookvegg vil ein oppdaga at han var blant dei som meinte det var Antifa som fyrst braut seg inn i den amerikanske kongressbygningen 6. januar i år, dagen Capitol vart storma. Han meiner også at det ligg føre dokumentasjon på at det heile vart styrt av «deep state venstre extreme». Skrive nett slik.
Dei to fyrste appellantane kan tjena som eit slags bilete på at Raud Lue-demonstrantane er ein ganske eklektisk miks. Blanda drops, for å seia det meir folkeleg.
Samstundes er det klårt at ein heil del av dei ser på seg sjølv som medlemer av ei slags motstandsrørsle, ei motstandsrørsle som står opp for både fridom og kjærleik, og som er drive av – for å bruka rapparen Sakte Flyt sine ord under markeringa – «en følelse dypt inne i meg, som forteller at hva som skjer, er bare en illusjon fra folka som alltid tenker på mer».
Krig og kjærleik
Men spenninga mellom dei to fyrste appellantane var også tilstades innad i enkeltappellar. «Eg er ikkje sikkert på at alle veit at me står i ein krig no. Me står i ein digital krig, ein biokjemisk krig og ein krig mot menneskeheita», sa ei anna, og heldt fram med å peika på svik overalt, og at ho hadde slutta å stola på «gjengen her inne». Igjen: Stortinget.
«Eg skjønte ganske tidleg at det vert fulgt eit mønster. Det er ikkje mogleg å få alle verdas land til å følgja same mønsteret viss det ikkje finst ein mal. Og kven pokker har gjeve dei den malen?».
Også denne kvinna snakkar mykje om kjærleik, før ho presenterer ei innvending mot dei som vil kalla henne ein konspirasjonsteoretikar: «Eg, eg, vesle meg, er konspirasjonsrealist. Eg elskar det ordet. Eg er sikkert på at over halvparten av de som er her, sjølvtenkjande menneske, er det. Og eg er kjempeglad for den fellesskapen me har. Eg er konspirasjonsrealist og følgjer med, til trass for dei sjofle løgnene som vert presentert».
Det byggjer seg opp.
Ein annan appellant, Roger Hegerland, spør om me skal ha meir «helseterror», og meir «tyranni». Han held ein flammande appell, der han snakkar om eit partidiktatur på Stortinget som har sett demokratiet sjakk matt, og der han fortel at koronavaksina er «kriminalitet mot oss menneske», ein måte for Bill Gates og Erna Solberg til å tena seg søkkrike.
«Boris Johnson tinga COVID-testar i 2018, høyrde du det? 2018. Mange andre har gjort det same. Det er altså nøye planlagt alt saman, og så hiv dei seg på ein influensa og trykker på knappen. Som dei gjorde for eit år sidan».
Så snakkar han litt om Vannmannens tidsalder, eit omgrep frå astrologien, som mange kanskje fyrst og fremst vil forbinda med nyreligiøs tru på ein komande gullalder. Før han hoppar vidare til å seia at noko må gjerast med valet, for uansett kva folk røystar, så heldt «apekattane der oppe» fram.
«Kvifor held regjeringa det norske folk for narr?», spør han.
«Fordi dei er landsforrædarar», roper ein publikumar.
«Ja, landsforræderiet må ta slutt».
Romas forlenga arm
Are Hegrand held også appell. Han er ein bloggar som via nettstaden Nononsensenews både har formidla QAnon-konspirasjonsteoriar på norsk og påstandar om koronavaksina er «eit forsøk på massedepopulering».
«Bak meg», Stortinget for tredje gang, «så har de den katolske kyrkja. Roma sin forlenga arm ser dykk der. Det er ingen der inne som jobbar for folket».
Han etterlyser mot. Også frå politiet, «er de for folket, eller er de for dei galningane som jobbar der inne?».
Mot slutten av arrangement slepp den tidlegare TV-trim-stjerna Kari Jaquesson til. Jubelen er stor. Ho gjev honnør til alle som har møtt opp, og skryt av arrangørane, som har gjort ein «jævla viktig jobb». Så fortel ho blant anna at det er mange i Norge som ikkje kan få seg til tru at myndigheitene vår, at politikarane våre, folk som ser heilt normale ut, kan vera så vonde.
Frå ei trusselvurdering
Måndag 8. februar kom PST si trusselvurdering for 2021. I den heiter det mellom anna:
Antistatlige strømninger vurderes å ha et potensiale for å radikalisere enkelte personer i Norge i 2021. Slike ideer fremmes i stor grad på digitale plattformer. De siste årene har det vokst frem strømninger som er ideologisk forankret i antistatlige og konspirasjonspregede teorier. Slike grupper er i vekst i flere europeiske land.
Det finnes ikke én overordnet ideologi for disse gruppene. En fellesnevner er imidlertid synet på statsmakten som illegitim, fordi statens lover og regler oppfattes å krenke den enkelte borgers frihet og suverenitet. Covid-19-tiltak vurderes også å ha en forsterkende effekt på disse strømningene.
Det heiter også:
Det vurderes fortsatt som svært lite sannsynlig at venstreekstreme i Norge vil forsøke å gjennomføre terrorhandlinger i 2021. Vi forventer imidlertid at enkelte venstreekstreme fortsatt vil bruke vold mot personer de anser som høyreekstreme.
Blant dei som var tilstades som publikum på Røde Luer sin demonstrasjon mot koronatiltak var Hans Jørgen Lysglimt Johansen, partileiar for mikropartiet Alliansen, eit parti det knappast er vanskeleg å definera som høgreekstremt. Heilt på byrjinga av arrangementet vart han utsatt for eit åtak. Tre personar med band til eit venstreekstremt miljø vart innbrakt av politiet.
Tips til eksternt stoff om ekstremisme og konspirasjonsteoriar:
DW.com: Germany sees spike in anti-Semitic crimes. The Central Council of Jews in Germany blames coronavirus conspiracy theorists for the recent rise in anti-Semitic hate crime.
DW.com: Germany: 1,200 right-wing extremists licensed to own weapons.
Huffington Post: At Least 9 Far-Right Insurrectionists Have A History Of Violence Against Women
The Guardian: Australia’s national security monitor says both rightwing and Islamist extremists have used pandemic to boost social media campaigns.
Kva er dette?
“Oppdateringar om det ekstreme” er eit nyhetsbrev om ekstremisme og konspirasjonteoriar laga av Øyvind Strømmen.
Nyhetsbrevet vert laga på fritida, og vil difor koma ut sporadisk. Det er gratis å abonnera, og alle abonnentar får tilgang på dei same nyhetsbreva. Dersom du har høve til og ynskjer å bidra med nokre kroner kan du velja eit betalt abonnement.
Klikk her for å abonnera:
Har du tips eller forslag til ting det burde skrivast om, eller til artiklar, podcastar eller anna som fortener ein plass på lista over eksternt stoff? I så fall, ta gjerne kontakt. Det kan du gjera via kontaktskjemaet på oyvindstrommen.no.