nr. 1, 2021: QAnon i Nederland

Korleis ser QAnon ut i Europa? Nederland kan tena som eit interessant døme.

Jan 30, 2021

Fall of the Cabal, ein serie videoar som lenge var å finna på YouTube, er laga av nederlandske Janet Ossebaard. Videoane er eit døme på at QAnon er eit internasjonalt fenomen.

Den magiske, mytiske verda

For nokre år sidan var Ossebaard mest kjend for å vera oppteken av kornsirklar, i den grad kjend er ordet. Ho har gjeve ut bøker om kornsirklar, og i 2015 opna ho eit eige kornsirkelsenter i den nederlandske byen Deventer. Det var ein stad der folk ifølgje henne sjølv kunne koma og fortelja om erfaringane sine utan å bli ledd av. Ho fortel dette i eit intervju med regionsavisa De Stentor.

“Den magiske, mytiske verda gjev mykje skjønnheit til livet”, seier ho i intervjuet.

Meir nyleg har Ossebaard gjort seg kjend gjennom å forfekta konspirasjonsteoriar om koronaviruset. Og for å laga Fall of the Cabal. Denne nettserien har hatt eit betydeleg publikum. Han har vore ein motor i radikaliseringsprosessar. Mange har gjort som Ossebaard oppfordrar til i innleiinga: Blitt med henne på ei reise ned i kaninholet.

“Ein hær av digitale autistar”

I episode to av Fall of the Cabal vert me presentert for Q, ei påstått kjelde innad i Trump-administrasjonen (eller kanskje endå meir sentralt plassert), ei kjelde som etterlet seg kryptiske meldingar som gjerne vert omtalt som «drops» (dråpar) eller «crumbs» (smular), fyrst på 4chan, og deretter på 8chan.

I Fall of the Cabal vert det oppsummert slik: «Q-smulane framstiller ei betre verd, utan krigar, forræderi og korrupsjon, ei verd etter Den Store Oppvåkninga.»

Og slik: «[Vanlege menneske som oss] er uvitande om at det vert utkjempa eit slag om verdsdominans over hovuda på oss, eit slag mellom godt og vondt. Det er dette Q påpeiker for oss, men me Anons må gjera researchen, og det gjer me, som ein hær av digitale autistar set me strekar mellom punkta.»

Denne «researchen» gjer at QAnon-universet inkluderer eit mylder av ulike konspirasjonsteoriar, John McCain vert til dømes skulda for å ha vore leiar for IS, og for å ha vorte avretta for høgforræderi: «Trudde du verkeleg at han døydde av kreft?»

Men kva er det sentrale? For det fyrste: Berre tre amerikanske presidentar vert påstått å ha stått opp mot dei mektige globale elitane som styrer i det skjulte, mot Illuminati. Kven er dei tre? Abraham Lincoln, John F. Kennedy og Donald Trump. For det andre: Anklager om omfattande overgrep mot born er ein gjennomgangstone.

Og snart, snart skal alt avslørast. Kanskje av John F. Kennedy jr., som døydde i ei flyulukke i 1991, men som ifølgje Fall of the Cabal framleis er i live.

Ossebaard er ikkje åleine. Nederland er eit av dei europeiske landa der QAnon har gjort mest ut av seg.

Då Twitter slo ned på QAnon i kjølvatnet av storminga av den amerikanske kongressbygningen, vart minst 200 nederlandske Twitter-kontoer fjerna, ifølgje avisa NRC Handelsblad.

Janet Ossebaard sin Twitter-konto var ikkje ein av dei. Den er der framleis, sjølv om ho ser ut til å venta at det ikkje varer lenge:

Lange Frans

Ein annan kjend QAnon-tilhengar i Nederland er rapparen Frans Christiaan Fredriks, kjend under kunstnarnamnet Lange Frans.

I april slapp Lange Frans musikkvideoen Lockdown (fall cabal), pakka med Q-referansar, inklusive ein referanse til de val van de cabal, og det utbreidde Q-slagordet “Where we go one, we go all”. Teksten inneheldt også referansar til den såkalla Pizzagate-teorien, førestillingar om at leiande personar i det amerikanske, demokratiske partiet nytta kjellaren til ein pizzarestaurant i Washington D.C. til å begå overgrep mot born.

QAnon er eit slags Pizzagate på syre.

YouTube-kontoen til Lange Frans har sidan blitt sletta av nettsida.

Både Lange Frans og Janet Ossebaard hamna i den breiare offentlegheita sitt søkjelys tidleg hausten 2020, etter at Ossebaard gjesta Lange Frans sin podcast. Der snakka dei mellom anna om den nederlandske statsministeren, Mark Rutte, som “eit av menneska me kjem til å få sjå falla”:

“Vil det koma hjelp?”, undra Lange Frans, og heldt fram med å spekulera på om det kunne finnast ein nederlandsk milits som trente for å gjennomføre ein “rar aksjon” mot statsministeren sitt kontor. “Kva veg går dette?”.

”Me kan ikkje gjera det åleine”, svarer Ossebaard. “Kva skal me gjera? Skyta mannen død? Eg kjem ikkje til å gjera det, eg vil gjerne halda karmaen min rein”.

Lange Frans fortel at han er flink til å skyta, men at han heller ikkje vil gjera noko slikt, for nattesømnen sin del. “Ja, nettopp, nettopp”, svarer Ossebaard. “Og du vil ikkje at borna dine skal måtta besøka deg i eit fengsel, det vil du ikkje, difor heldt me dette clean. Det tyder at me treng hjelp”.

Medan høgreradikalismen speler piano

Det heile gav også litt ny merksemd til ein video frå 2019-landsmøtet til det populistisk orienterte partiet Forum voor Democratie (FvD), eit parti som vart ein del av det nederlandske parlamentet i 2017 og som gjorde eit brakval av dimensjonar i provinsvala i 2019. I videoen speler den karismatiske partigrunnleggjaren Thierry Baudet piano, medan Lange Frans leverer låten “Het land van friendschap” (Venskapets land), men med ein liten variasjon: han syng om “Het land van FvD” (FvD sitt land).

Dette var før Lange Frans slapp ein låt med QAnon-referansar, sjølvsagt, men konspirasjonsteoriar i breiare forstand speler ei rolle i FvD sitt samanbrot i 2020.

I april avslørte avisa HP/DE Tijd korleis medlemer av ungdompartiet deira, JFvD, kom med ytringar som – ifølge interne varslarar – røpte “autoritære, fascistiske og/eller nasjonalsosialistiske idéar”, inklusive antisemittisme. Dei interne varslarane fortalde også om at dei høgreekstreme terroristane Brenton Tarrant og Anders Behring Breivik vart forherliga.

Dette har skapt bråk innad i FvD sidan, grunna usemje rundt handteringa av det heile.

Så, i slutten av november, skreiv FvD-politikaren Nicki Pouw-Verweij eit brev til andre partimedlemer, eit brev som også enda opp i media. Der fortel ho om korleis Baudet under ei partisamling skal ha gjeve finansmannen George Soros noko av skulda for koronaviruset. I tillegg skal han ifølge brevet ha spurt kvifor andre i partiet var på “eit krosstog mot antisemittisme”, og skal han ha hevda at “nesten alle eg kjenner er antisemittar”. Og han skal ha snakka om Hillary Clinton “og dei pedofile”.

To andre FvD-politikarar stadfesta Pouw-Verweij sine skildringar i etterkant. I kjølvatnet gjekk Baudet av som leiar, men etter ei avrøysting blant partiet sine medlemer kom han attende i posisjonen etter ei veke.

FvD har hatt massive avskalingar og har stupt på meiningsmålingane.

Som Volkskrant-spaltisten Martin Sommer skriv har komplottenking stått sentralt for Baudet lenge, rundt EU, rundt innvandring, rundt nedskytinga av Malaysia Airlines-flyet MH17.

Sommer kunne nemnd eit anna døme også. Baudet har i det nederlandske parlamentet omtala presidentvalet i USA som “den største valfuskskandala i moderne tid”.

6. januar 2021 – etter at demonstrantar hadde teke seg inn i den amerikanske kongressbygningen – tvitra Thierry Baudet ei gamal melding på ny: “Trump wouldn´t just be a great leader for America: he would be a great leader for the West as a whole”.

Sjølv om Lange Frans vitja FvD-landsmøtet fleire månader før han omfamna QAnon i ein musikkvideo, er videoen av den høgreradikale politikaren som speler piano til konspirasjonsteorirapparen lettare symbolsk.

Virussanning

Baudet har også omfamna Willem Engel, danselæraren som har vorte ein frontfigur for gruppa Viruswaarheid (Virussanning).

Det er ei gruppe som motset seg det meste av koronatiltak i Nederland, som ser på koronaviruset som omlag tilsvarande ein influensa og som har meint at bruk av munnbind er direkte skadeleg.

Ved eit høve delte Engel sjølv vidare ei melding avslutta med det tidlegare omtalte QAnon-slagordet WWG1WGA, “Where we go one, we go all”.

Det var ein glipp, bedyra Engel. Sjølv om han har lefla med konspirasjonsteoretisk retorikk, er det liten grunn til å tvila på at det er sant, at det var ein glipp. Delingar røper likevel korleis konspirasjonteoriar er ein del av dette miljøet. Og som ekstremisme- og konspirasjonsteoriforskaren Jelle van Buuren seier det i eit intervju med Oneworld.nl, nederlandske demontrasjonar mot koronatiltak har vore ei eklektisk samling av “grupper med sin eigen angst og sine eigne idear, som kjem saman rundt korona som tema”.

Motstandarar av 5G-nettet og vaksineskeptikarar har dukka opp same stad som medlemer av ytre høgre-grupperingar som Pegida og den nederlandske avleggjaren av Proud Boys. Nokre demonstrantar er berre uroa for korleis koronatiltaka påverkar økonomien eller går ut over personvernet. Andre ser mørke komplott frå eliten.

I dette landskapet av anti-politiske subkulturar har også QAnon-teoriane vunne nye tilhengjarar.

Eksternt om ekstremisme og konspirasjonsteoriar:

Filter Nyheter ser nærare på nokre av dei som deltok i storminga av den amerikanske Kongressen.
I Singapore har ein 16-åring blitt arrestert, skulda for å ha planlagt eit åtak på moskear, inspirert av den høgreekstreme terroristen Brandon Tarrant. Du kan lesa meir i avisa Straits Times.
I VG skriv John Færseth om QAnon og Trump som frelsarskikkelse.
VICE News har laga ein dokumentarserie om QAnon.
Expo skriv om dommen etter brannstifting mot ein pelsfarm i Blekinge, motivert av økofascistisk ideologi. Den eine gjerningsmannen er også mistenkt for ei rekkje lovbrot i Luxembourg.
Aftonbladet og Expo fortel om korleis mannen som er arrestert etter eit økseangrep på ein skule i Varberg delte høgreekstremt innhald i sosiale media.
DW fortel om QAnon-miljø i Tyskland, og mellom anna om deira reaksjonar på storminga av Capitol.

Kva er dette?

“Oppdateringar om det ekstreme” er eit nyhetsbrev om ekstremisme og konspirasjonteoriar laga av Øyvind Strømmen. Nyhetsbrevet er laga på fritida, og vil difor koma ut sporadisk.

Har du tips eller forslag til ting det burde skrivast om, eller til artiklar som fortener ein plass på lista over eksternt lesestoff? I så fall, ta gjerne kontakt. Det kan du gjera via kontaktskjemaet på oyvindstrommen.no.